Hoài niệm về người bạn Nguyễn Công Hạnh

Tôi và Hạnh sanh cùng năm con gà (Đinh Dậu 1957), Hạnh trẻ hơn tôi 7 tháng. Hai đứa lớn lên trong cùng một thành phố Cần Thơ; cùng đi Hướng Đạo - đạo Hàm Long nhưng khác đội; cùng học chung trường Phan Thanh Giản từ 1968 nhưng khác lớp (Hạnh theo Pháp văn, tôi theo Anh văn). Tóm lại là lúc đầu đời chúng tôi không biết gì về nhau, không biết sự có mặt của người bạn trong tương lai sau. Nhờ diễn đàn PTG6875 chúng tôi nhận ra nhau, nhất là sau khi Khải kể lại là Hạnh và Nguyễn Hoàng Giáp học chung lớp từ 1968 đến 1975, mà Giáp và tôi thì là 2 bạn chí thân trước khi tôi đổi trường lên học Pétrus Ký năm lớp 12. Tôi gọi điện thoại bắt đầu liên lạc với Hạnh đầu tháng 1 năm 2016. Sau đó thì qua lại bằng emails thêm 2 tháng, nói về chuyện tu thiền và Phật học. Sức kéo của đời sống hằng ngày một lần nữa đẩy chúng tôi xa ra, và không còn thấy cần liên lạc thêm.

Hạnh và tôi nhờ duyên lành cho 2 đứa làm bạn chí thân trong 13 tháng cuối đời của Hạnh. Cuối tháng 7 năm 2021, tôi tự nhiên và vô cớ cảm thấy buồn không chịu nổi, cần một người bạn để an ủi. Tên Hạnh hiện ra trong ý mặc dầu chúng tôi đã mất liên lạc gần 5 năm. May mắn là Hạnh trả lời số phone ngay lúc ấy, và thốt lên “Quân, bác sĩ Quân , you gave me a goose bump”. Hạnh cho biết thêm là Hạnh đang khủng hoảng tinh thần tột độ vì bác sĩ mới chứng nhận chắc chắn là Hạnh bị ung thư ruột đoạn cuối, khó sống ngoài 6 tháng. Từ đó, chúng tôi gọi điện thoại hàng tuần, trao đổi hàn thuyên cả giờ về đời sống, sức khỏe và tu tập. Hạnh muốn được sống một cách an tâm để được hưởng tối đa tình thương gia quyến, thầy trò và bè bạn trước khi lìa đời, thay vì cứ lo lắng hoàn toàn vấn đề y tế cho cái thân đang tan rã, nên đã từ chối mọi cách chữa trị của bác sĩ, vì họ nhấn mạnh là không có cách nào bảo đảm là có hiệu lực trị bệnh, chỉ hy vọng một phép lạ (miracle) thôi . Quyết định ấy thật vô cùng can đảm nhưng không phải vì tuyệt vọng, mà đó là do sự cân nhắc có trí tuệ. Hạnh cùng vợ về hưu sớm, bỏ công sức tìm cách ăn mới - lành và bổ dưỡng, tìm cách thể dục và du ngoạn vùng khí hậu tốt, tinh tấn trong việc tu tập, tạo cơ hội đoàn tụ gia đình và hội họp bạn bè. Hạnh cho tôi được chứng kiến thêm thế nào là một cái chết đẹp mà người đời ai cũng thầm ước mong nhưng ít người được hưởng.

Cái chết đẹp là kết quả của một cách sống cận tử ý nghĩa nhất của ta. Trên mặt lý trí và suy nghĩ thông thường, ai cũng chấp nhận là làm người thì phải chết. Trong thực tế, đa số đều tìm đủ cớ để tránh sự thật hiển nhiên. Tài tử điện ảnh Woody Allen đùa rằng : “I just don’t want to be there when it (death) happens!”. Tưởng rằng không nghĩ đến hoặc không phải đương đầu với một biến cố hiển nhiên trong đời thì không sao, ta cứ lo sống như không bao giờ sẽ chết, vì nghĩ đến nó làm đời ta thêm ưu tư đen tối. Tư tưởng ấy suy cho kỹ thì sẽ thấy rõ sự sai lầm to lớn: cách sống và cách chết không thể tách rời như ý đời vọng tưởng. Tôi nhận thấy trước mắt rất gần với nhiều chi tiết do Hạnh chia sẻ - cách Hạnh lìa đời thật đẹp vì Hạnh giữ được cuộc sống tự nhiên an lành cho đến cùng. Kinh nghiệm nhà nghề đã cho tôi thấy nhiều trường hợp khác những cảnh chết thật là thê lương tội nghiệp cho cả bệnh nhân và người thân của họ, chỉ vì họ không có nơi nương tựa trên tinh thần nên không biết chọn đường sống an lành nhất cho mình và cho người thân bên cạnh mình khi biết sự chết gần kề để có một cái chết đẹp. Nhiều người nói hay mong rằng chết đẹp nhất là ra đi trong lúc ngủ mê, trong khi thực tế thì chẳng có ai chết vì giấc ngủ. Người ta chỉ có thể chết vì bệnh, tai nạn, thiên tai, hoặc bị giết. Luật trên nước Mỹ không cho phép bác sĩ ký giấy khai tử là một người nào chết tự nhiên vì tuổi già, mặc dầu đại thọ trên 100 tuổi. Với thái độ “còn nước còn tát”, “bệnh thì phải chữa “, thân họ bị khổ đau do nhiều căn giải phẫu hoặc phản ứng của những liều thuốc mạnh, tâm vẫn điên đảo vì vẫn biết là không có cách nào thoát bệnh và thoát chết. Không ai cho rằng chết đẹp khi thân bị thuốc gây mê và phổi đang gắn vào bộ máy hô hấp nhân tạo, nhưng đó là kết quả không tránh được khi bệnh nhân hoặc thân nhân muốn làm mọi cách để trì hoãn sự chết.

Thống kê của USA năm 2020 cho biết trong số trên 3 triệu người chết năm đó, chỉ có 20% là biết trước mình sẽ chết vì căn bệnh đang có. Thế thì, chuẩn bị cho cái chết đẹp đồng nghĩa với cách sống đẹp cho quãng đời còn lại. Hạnh chắc là không biết cái thống kê này, nhưng nhờ có đời sống tinh thần thanh tịnh trong Đạo Pháp đã lâu, nên dầu bị hoảng hốt lúc biết rằng căn bệnh ung thư mình không thể nào chữa lành, Hạnh chỉ cần sự hỗ trợ của gia đình, sư thầy, đạo hữu và bạn thân là tìm ra ngay con đường sống an lành cho đến phút cuối cùng. Tuy vậy, lực sinh tồn của cơ thể con người mạnh không thể tưởng tượng được, mà chỉ thấy nó khi nguy cơ thật sự hiện hình trong thân. Hạnh cũng bị sức mạnh của lực này hành hạ thử thách nhiều lần trong 3 tháng cuối. Từ đầu đã từ chối cách chữa bệnh bằng chemotherapy mong được sống chết theo thiên nhiên với thực dưỡng rau trái làm thuốc, để cho “nghiệp” dìu dắt cuộc đời. Thế nhưng nhiều lần muốn đổi ý dầu biết nó chỉ đem đến nhiều giải phẫu, ra vào nhà thương, kiệt sức, ói mửa và ảo tưởng chứ không chắc có hiệu quả trị liệu. Ý khi điên đảo, thân chắc chắn bất an - sống thế là khổ. Nhờ lòng tin của Hạnh vào Tam Bảo (Phật Pháp và Tăng ), nhờ sự hỗ trợ chung quanh, Hạnh giữ được cuộc sống rất đẹp, không chemotherapy, vẫn chơi pickleball, du lịch, đi ăn cưới và tiệc với người thân, hướng dẫn khóa thiền cho đến 3 tháng trước khi bị triệu chứng cancer metastasis hành hạ. Trước khi bướu ung thư xâm nhập đến lá gan, Hạnh định qua California chơi tháng 7 để gặp người bạn Cần Thơ này, và cũng được du ngoạn biển Thái Bình Dương. Tiếc thay, dự định ấy không thành. Thân bị hành, nhưng tâm Hạnh rất vững cho đến cùng. Những lời cuối đời của Hạnh gửi cho tôi:

“Hi Bạn hiền,
I want to say from the bottom of my heart. You are the only doctor in my life that tries to ‘care’ for me than try to ‘cure’ for me and I will never forget that. With metta”

Lần phone cuối cùng giữa 2 người bạn 2 ngày trước khi Hạnh mất, Hạnh nhớ lời khuyên của tôi 3 tháng trước và nhờ tôi chỉ cách đem tập đoàn hospice đến nhà phụ vợ Hạnh trong việc săn sóc trong giai đoạn cuối. Sự tiếc nuối không được gặp một lần trong đời tại Mỹ đã tỏ, tình bạn bè và đạo hữu sâu đậm đã nhắc lại, và lời vĩnh biệt đã thốt lên.

Theo lời vợ Hạnh kể lại, trước giờ lìa trần, Hạnh được thầy mình là Ngài Thiền Sư Bhante Gunaratana gọi điện thoại và hướng dẫn tâm Hạnh trút bỏ mọi lưu luyến với đời để đi về cõi Không.

Một bài thơ / tụng để tưởng niệm một người bạn hiền, cũng là người thầy cho tôi thêm một bài học vô cùng quý báo về sự thật về đời người, theo lời Phật dạy.

Thế Tôn lời dạy tỏ tường
Năm điều quán tưởng phải thường xét ra:
1) Ta đây phải có sự già
Thế nào tránh thoát lúc qua canh tàn.
2) Ta đây bệnh tật phải mang
Thế nào tránh thoát đặng an mạnh lành
3) Ta đây sự chết sẳn dành
Thế nào tránh thoát tử sanh đến kỳ.
4) Ta đây phải chịu phân ly
Nhân vật quí mến ta đi biệt mà
5) Ta đi với nghiệp của ta
Dầu cho tốt xấu tạo ra tự mình.
Theo ta như bóng theo hình
Ta thọ quả báo phân minh kết thành.

Nam Mô Bổn Sư Thích Ca Mâu Ni Phật

Minh Từ Nguyễn trung Quân
California , tháng 9, 2022

Hai tấm hình Hạnh gửi:

Hạnh và Dung đi thăm nhà thờ cổ tại Santa Fe, New Mexico tháng 11, 2021

Hanh’s personal license plate (Vipassana là Tuệ Quán )

Bảng số xe đặc biệt (cá nhân) của Hạnh

 

Định Mạng đã an bày?

Tuy không gặp lại bạn Hạnh lần nào kể từ ngày Hạnh và gia đình vượt biên năm 1978, nhưng những năm gần đây tôi vẫn thường xuyên liên lạc với Hạnh qua email, điện thoại và mong một ngày nào đó chúng tôi lại tái ngộ với nhau “tay bắt mặt mừng”.

Năm 2016 là một năm đánh dấu “Buổi họp mặt Mini ở Mỹ” lần đầu tiên và thành công nhứt của nhóm bạn PTG 68-75 tại thành phố Houston, tiểu bang Texas vì quy tụ khá nhiều bè bạn khắp nơi. Đó là lần 2 bạn Đức và Sĩ Ân từ Việt Nam qua Mỹ du lịch. Kỳ đó đã có 2 bạn trong lớp 12B2 của tôi là Nguyễn Công Hạnh và Phan Công Lợi cùng về tham gia. Đáng tiếc là tôi vẫn chưa có dịp làm một chuyến Mỹ du để gặp các bạn và Thầy Cô cũ để cùng nhau hàn huyên tâm sự.


Năm nay (2022) bạn Đức đã nhắc lại trong Facebook như sau:

Năm 2016, MỘT KỶ NIỆM NHỚ MÃI ☆

▪Cách đây 6 năm chúng tôi đã có bốn ngày vui sống cùng nhau ở Houston (Mỹ) giữa những bạn bè một thời trường Phan sau hơn 40 năm xa cách. Và đặc biệt có sự tham dự của cô Trinh Cát (gs. Vạn vật) cùng Thầy & bé Bo...

▪Mời các bạn xem lại phóng sự ảnh đêm đầu tiên của nhóm.

Đến ngày 21-4-2019 bạn Sĩ Ân từ VN du lịch qua Mỹ một lần nữa và lại có dịp hội ngộ với Hạnh cùng vài bạn khác như những ghi chú của Ân trong vài tấm hình lưu niệm: “Một buổi tiệc họp mặt thân tình vui vẻ của các cựu học sinh Phan Thanh Giản Cần Thơ tại Virginia-"

Có thể nói quãng thời gian từ năm 2015 đến 2019 là những năm tươi đẹp nhứt của Hạnh khi bạn tham gia nhiều hoạt động từ thiện, tu Thiền, gặp gỡ bạn bè trong những dịp họp mặt với nhiều bạn cũ thời sinh viên. Có thể thấy thần sắc của Hạnh rất tươi vui, rạng rỡ, yêu đời.

Năm 2019 bạn Hạnh cũng ở trong ban Tổ Chức Đại Hội CHS Phan Thanh Giản-Đoàn Thị Điểm Thế Giới ở tiểu bang Maryland và Hạnh cũng là người giới thiệu chương trình (MC) cho Đại Hội này.

Ngày tháng lặng lẽ trôi qua, thế giới lại một phen xôn xao với biến động mới là đại dịch Covic-19 nên mọi sinh hoạt của các hội đoàn, ái hữu cựu học sinh gần như ngưng trệ.

Bỗng nhiên, cách đây đúng một năm, vào ngày 1 tháng 8 năm 2021, tôi nhận được email và điện thoại của một người bạn đang là Bác sĩ ở California báo một tin khá bất ngờ: “Bạn Nguyễn Công Hạnh mới phát hiện ra đang bị một chứng bịnh ung thư rất hiếm khi xảy ra là ung thư ở phần ruột dư (cancer of the appendix) trong lúc tình cờ khám phá khi bạn ấy đi làm Catscan (computerised tomography scan) thử nghiệm để coi có bị sạn thận hay không?”

Hạnh cho biết bạn cũng khá lo âu và tinh thần hơi dao động. Tuy nhiên, Hạnh nhứt định không theo phương pháp trị bịnh của Tây Y như Hóa Trị (chemotherapy) mà em gái của Hạnh là Hồng Phượng đã từ trần sau một thời gian điều trị chứng ung thư phổi (lung cancer) hồi năm 2006 khi Phượng vừa tròn 43 tuổi. Hạnh kiên quyết không chịu bó tay mà theo phương pháp tân dưỡng sinh và tự mình trị bịnh bằng thuốc nam và dược thảo thiên nhiên (như rong biển Nhựt Bổn) … cùng với sức mạnh tâm linh độ trì qua cơn khổ nạn này.

Hạnh cho phép người bạn bác sĩ chuyển đi hung tin này cho các bạn thân thiết của trường Phan Thanh Giản Cần Thơ và nhóm bạn Hướng Đạo ngày xưa.

Từ đó trở đi vài người bạn khắp nơi đã lập ra một nhóm nhỏ gọi là “Nhóm Chủ Nhật 9 giờ sáng” trên Messenger của facebook để thường xuyên họp mặt. Hàng tuần các bạn đã gặp Hạnh “online” trên mạng … chia sẻ những vui buồn, kể chuyện tiếu lâm, chọc ghẹo nhau, chuyện thời sự … và theo dõi quá trình điều trị của Hạnh. Lúc nào bạn Hạnh cũng chuyện trò vui vẻ (được vài chục lần) với tâm trạng rất lạc quan và niềm tin cùng ý chí vững chắc để tiếp tục vượt qua nghịch cảnh.

Được biết trên mười năm nay, tuy cùng làm công chức cho chánh phủ liên bang Hoa Kỳ,
Hạnh và bà xã là Ngọc Dung đã tu thiền nhiều năm theo Phật Giáo Nguyên Thủy (Therevada), và cũng giúp thành lập 2 hay 3 tu viện, đang là Thành viên tronng ban Quản Trị của Bhavana Society - một thiền viện lớn ở West Virginia.

Sau hơn 4 tháng tự mình điều trị căn bịnh hiểm nghèo, Hạnh cảm thấy tinh thần rất lạc quan, và sức khoẻ có phần tiến triển tốt đẹp hơn. Trong dịp cuối năm 2021 Hạnh từ Virginia trở về Texas thăm gia đình và đã có một buổi hội ngộ thật vui vẻ, ấm áp với các bạn cũ như tấm hình bên dưới đây do bạn Kim Minh đăng trên trang Facebook cá nhân.

Trong lúc bạn Hạnh đang lạc quan tự mình điều trị căn bịnh nan y của bạn một thì một biến cố bất ngờ xảy ra trong gia đình khiến cho bạn Hạnh bị suy sụp tinh thần rất nhiều. Đó là người em trai của Hạnh tên là Tony Hiếu đã từ trần ngày 19 tháng 1 năm 2022 tại Houston, Texas cũng vì chứng bịnh ung thư ruột và cũng đang điều trị theo phương pháp dưỡng sinh tự nhiên y như Hạnh. Từ nhỏ cho đến khi bị bịnh nặng ở giai đoạn cuối (di căn qua gan), Tony Hiếu đã sống rất khoẻ, ít khi bị đau ốm và ít khi đi khám bịnh.

Thời gian chậm chạp trôi qua, lúc sau này Hạnh ít khi liên lạc với bạn bè. Email cuối cùng mà Hạnh gởi cho tôi là ngày 20 tháng ba, 2022. Hạnh viết ngắn gọn:

“Trong tuần này chúng ta mất ba người mẹ của bạn bè mình đó Khải.
-Mẹ Quân
-Mẹ An
-Mẹ Xê
Mong các bác sớm về cõi Phật.
Hạnh”

Hạnh đã nhắc đến tin buồn của ba người bạn Nguyễn Trung Quân, Cần Minh An và Đỗ Văn Xê.

Bốn tháng sau thì Hạnh đã vĩnh viễn ra đi tại nhà riêng bên cạnh những người thân.

Cô Trinh Cát đã viết những dòng tâm sự dành riêng cho nhóm bạn PTG 68-75 của chúng tôi ngày 18-7-2022 như sau (xin trích):

Thật bàng hoàng khi nghe tin em Nguyễn Công Hạnh (hay Steve Nguyễn) đã ra đi về miền miên viễn.
Dưới mắt tôi, em Hạnh đúng là một mẫu người hiếm có như Sĩ Ân mô tả: một Hướng đạo sinh chân chính, một người chủ gia đình tuyệt vời, một người tốt bụng, nhiệt tình, yêu thương con người.
Ngoài ra em còn hành Thiền hàng ngày đã nhiều năm nay và có một hiểu biết sâu sắc về triết lý đạo Phật. Với pháp danh Minh Tuệ, em đã cùng với Minh Tánh trong nhóm Sinh Thức ở Virginia, có những hoạt động và những bài giảng, bài viết rất hay về Phật Pháp mà có một thời chúng tôi rất ái mộ.
Tôi biết được điều này khi nói chuyện với Hạnh trong Mini Họp Mặt 5 ngày với các em PTG68-75 do LH Nam và bạn bè tổ chức ở Houston bắt đầu ngày 15/6/2016.

Em Hạnh có vẻ ngoài điềm đạm, ít nói của một người tu hành. Em là người đã đón chúng tôi tại phi trường Hobby, Houston và đưa đến nơi họp mặt và sau đó giúp chúng tôi di chuyển trong thành phố cho đến khi vợ chồng em Phan Công Lợi đến sau vài ngày, và vì cùng ở chung khách sạn nên Lợi đã giúp chúng tôi di chuyển sau đó.

Giờ thì Lợi và Hạnh đều đã ra đi làm chúng tôi không khỏi bùi ngùi thương tiếc cho hai con người đức hạnh, tốt bụng và tài giỏi nhưng vắn số!

Xin chân thành chia buồn cùng gia đình em Hạnh và xin cầu chúc cho hương hồn em sớm được về cõi Phật A Di Đà. Em vẫn sống mãi trong lòng bạn bè và những người yêu quý em trong đó có tôi!

Hoàn toàn đồng ý với những lời nhận xét của cô Trinh Cát dành cho người bạn hiền lành Nguyễn Công Hạnh và cầu xin cho hương linh của bạn yên nghĩ đời đời nơi cõi vĩnh hằng.

LTK 30-8-2022

 

Thêm một người bạn vừa vĩnh viễn ra đi!

Trong vài ngày qua, những tin tức dồn dập lan truyền cho nhau trong đám bạn bè khắp nơi về sự vĩnh viễn ra đi của Nguyễn Công Hạnh, một người bạn rất dễ thương trong nhóm cựu học sinh Phan Thanh Giản Cần Thơ niên khóa 1968-1975, đã khiến cho nhiều đồng hương, đồng môn phải ngậm ngùi, thương tiếc cho phần số của anh ta.

.

Nguyễn Công Hạnh, mà các bạn hay gọi là “Hạnh Ngô Quyền”, vì nhà của Hạnh là tiệm Thuốc Tây Ngô Quyền ở kế nhà sách Văn Nhiều (một nhà sách lớn nhứt miền Tây) và Hạnh là cháu nội đích tôn của ông Văn Nhiều. Trước năm 1975 gia đình của Hạnh là một trong những gia đình nổi tiếng ở Cần Thơ.

Lúc nhỏ, tôi không quen biết gì với Hạnh vì chúng tôi học khác lớp và nhà cửa hai đứa cũng ở xa nhau. Thỉnh thoảng tôi cũng thấy Hạnh và các bạn đi học thêm lớp toán của Bác Tư (Thầy Lương Hồng Tư) ở Tham Tướng và buổi tối học lớp Anh Văn của Hội Việt Mỹ tổ chức ở trường Nữ Tỉnh Lỵ.

Mãi cho đến năm 1974 tôi mới có dịp học chung lớp với bạn Hạnh ở lớp 12B2. Đó là lớp học cuối cùng ở hành lang trên lầu của dãy ba. Phân nửa lớp là các học sinh có sinh ngữ chánh là Anh Văn và phân nửa là Pháp Văn sinh ngữ chánh. Lớp 12B2 có 5 nữ sinh mới thi vào PTG gồm các chị Thanh Nhàn, Thanh Thủy, Kim Thoa, Thanh Tâm và Kim Tuyết. Có khoảng 10 bạn nam sinh từ các trường khác thi tuyển vào cùng lúc với 5 nữ sinh nêu trên. Còn lại 30 nam sinh chúng tôi đều học chung trường PTG từ năm 1968.

Tất cả đã nhanh chóng trở nên thân thiết với nhau từ những ngày đầu niên học. Tôi có may mắn là ngồi bàn đầu bên góc trái, kế bên Nguyễn Công Hạnh và cùng bàn với Trần Quang Khải và Nguyễn Hoàng Giáp, suốt năm lớp 12 nên rất thân nhau. Bàn đầu và bàn nhì bên tay mặt là các chị Kim Thoa, Thanh Nhàn, Thanh Thủy, Thanh Tâm và Lê Kim Tuyết.

Ngồi ở bàn đầu chúng tôi có lợi thế là chăm chú theo dõi và nghe rõ bài giảng của Thầy Cô. Thỉnh thoảng chúng tôi cũng hay “nhắc tuồng” hoặc “cứu bồ” cho nhau khi các bạn bị Thầy Cô kêu lên bảng trả bài. Tánh tình của Hạnh rất hiền hòa, dễ mến, nói năng nhỏ nhẹ nên dễ dàng gây thiện cảm với mọi người. Tuy không phải là một học sinh học giỏi nhứt lớp, nhưng Hạnh cũng thuộc vào “Top Ten” của lớp và sẳn sàng giúp các bạn giải những bài toán khó hay tập làm những đề thi Lý Hóa hóc búa mà các bạn sưu tầm được và truyền tay nhau ghi chép. Trong khi đó thì có những bạn khác hay chăm chú đọc sách và trầm tư mặc tưởng, ít tham gia thảo luận nhóm như “triết gia” Phan Công Lợi hoặc thường nghiên cứu các course quay ronéo luyện thi vào Dự Bị Đại Học Sài Gòn như Trần văn Sô. Siêng học nhứt vẫn là các bạn Đỗ Văn xê và Ôn Bích Hà, Nguyễn Hoàng Giáp… Nhóm bạn ngồi bàn đầu của chúng tôi hầu như ít thi tham gia những tiết mục chọc phá bạn bè hay “cúp cua” bỏ học vài môn “nhiệm ý” như các bạn ở “xóm nhà lá” ngồi ở cuối lớp học.

Suốt những năm học Trung học, Nguyễn Công Hạnh và các bạn cùng trường đã có những buổi sinh hoạt Hướng Đạo cuối tuần hoặc đi học thêm, học võ, học nhạc với nhau, nên hầu như ai cũng siêng năng bận rộn ngoài giờ học ở trường chớ không lè phè, nằm nhà đọc tiểu thuyết kiếm hiệp và trinh thám như tôi.

Trong một bài viết của anh Nguyễn Trung Nam (PTG 1966-1973) về “Kỷ niệm Trại họp bạn Hướng Đạo toàn quốc lần cuối cùng” tại Tam Bình, Thủ Đức từ ngày 21 đến ngày 25 tháng 12 năm 1974. Tổng cộng dân số trong đạo Hàm Long của Cần Thơ khoảng chừng 30 người, trong đó có nhắc đến hai bạn Nguyễn Công Hạnh và Trương Tiếu Hy (lớp 12B2) tham dự và tôi đã thấy Hạnh trong bức hình đính kèm (ngồi hàng đầu, bên trái có dấu *). Nghe nói ngoài hai bạn trên còn có các bạn Lê Hoàng Trung, Phan Quang Thuận và Đặng Hoàng Tạo (em của Đặng Hoàng Tân) cũng có tham dự trại họp bạn Hướng Đạonày.

Theo lời anh Nam kể lại: “Những ngày đầu, chúng tôi bận rộn xây dựng một cổng trại quy mô cao lớn, kế bên là những mái lều kiểu nhà sàn, cũng lắm công phu và hợp với châm ngôn trại. Sau đó là những giờ thực tập cho ngày khai mạc ngoài sân cỏ rộng. Nhiều lần phải thực tâp diễn hành, theo đội hình của mỗi đơn vị sao cho có thứ tự và đẹp mắt dành cho ngày trọng đại…”

Sau khi ăn Tết năm Ất Mão (11-2-1975), chúng tôi bắt đầu chuyên cần, chăm chú với những buổi học hàng ngày ở trường Phan Thanh Giản. Buổi tối, khoảng 15 bạn trong lớp tôi và các bạn ở lớp 12B1 như Lâm Thiện Khanh, Nguyễn Thị Ngọc Cẩm, Lý Tú Nhanh …đã đến tư gia của thầy Đoàn Văn Út kế tiệm may Long Thành ở đường Phan Đình Phùng để học lớp luyện thi Toán, giải đề thi. Mỗi tuần học ba buổi ở lớp học trên lầu ba, nên chúng tôi có dịp làm quen với một số bạn ở vài trường khác kể cả vài quân nhân đang mặc quân phục cũng đến học luyện thi Tú Tài.

Trong khi đó, tình hình chiến sự càng ngày càng leo thang và những tin tức bất lợi đang loan truyền khắp nơi với những cuộc di tản và rút quân từ miền Trung càng lúc càng nhiều. Trong giờ nghỉ để đợi Thầy Cô lúc đổi môn học, các bạn hay tụ tập ngoài hành lang lớp học để bàn chuyện chiến sự hàng ngày. Lớp tôi có rất nhiều bạn có cha hoặc chú bác là sỹ quan cao cấp trong Quân lực VNCH. Tuy thời cuộc sôi động như vậy, nhưng quý Thầy Cô cũng bình tỉnh giảng dạy theo đúng chương trình lớp 12 cho đến ngày “đổi đời” 30 tháng Tư năm 1975.

Cuối tháng 5 năm 1975, trường Phan Thanh Giản bị chánh quyền Quân Quản tiếp thu để làm nơi giam giữ sỹ quan cấp Úy VNCH trong 3 tháng trước khi chuyển đi trại “Cải tạo” ở Chi Lăng, Châu Đốc. Các lớp học của chúng tôi phải dời qua trường Đoàn Thị Điểm học thêm vài tháng trước khi dự thi “Tú Tài cách mạng” (Tốt nghiệp phổ thông). Trong lớp tôi có vài bạn bỏ học về quê, không dự kỳ thi này vì không có hy vọng học tiếp lên Đại Học.

Thời gian đó, các bạn trong lớp 12B2 của chúng tôi lại có dịp sinh hoạt với nhau nhiều hơn ở những buổi chiều tối hội họp, tập văn nghệ ở trường Nữ hay bên trường Đoàn Thị Điểm, những buổi trình diễn Văn Nghệ toàn thành phố. Những lớp buổi tối dạy tình nguyện “Bổ Túc Văn Hóa” chống nạn mù chữ (ở trường Võ Tánh) đều có Hạnh và các bạn khác tham gia rất nhiệt tình.
Sau khi thi đậu Tú Tài “cách mạng” vào ngày 20 tháng 9 năm 1975, vài đứa bạn thân trong lớp chúng tôi bèn rũ nhau nộp đơn thi vào Trung Tâm Kỹ Thuật Phú Thọ ở Sài Gòn. Đến ngày thi, nhóm chúng tôi gồm Nguyễn Hoàng Giáp, Nguyễn Công Hạnh, Trần Quang Khải, Nguyễn Ngọc Điệp và tôi cùng đón xe đò lên Sài Gòn ở trọ nhà cô của Trần Quang Khải để đi thi. Đúng là “ếch ngồi đáy giếng” vì cả bọn đều rớt hết sau khi có kết quả. Sau này nghe nói chỉ có hai bạn Cao Khắc Nghiệp và Phạm Công Thành là đậu vào Phú Thọ mà thôi. Những bạn khác không đi thi ở Sài Gòn thì thi ở Đại Học Cần Thơ như Đỗ Văn Xê, Ngô Minh Hùng, Lưu Thị Thanh Nhàn, Võ Minh Trinh... hoặc học Sư Phạm Long Xuyên như Kim Tuyết, Nguyễn Hữu Hoàng ...

Trong những ngày tháng chờ đợi kỳ thi vào Đại Học Cần Thơ khóa 2 năm 1976, chiều tối khi thành phố đã lên đèn, tôi hay chạy xe đạp ra đường Ngô Quyền, ghé ngang trước cửa nhà của Nguyễn Công Hạnh, kế bên tiệm thuốc tây Phong Dinh và Trung Việt. Ở đó tôi thường gặp các bạn cùng lớp như Bùi Thanh Dũng, Trương Tiếu Hy, Huỳnh Trung Sơn, Đặng Hữu Liêm… mà bàn tán, tâm sự với nhau đủ chuyện và nghe ngóng mọi tin đồn về bạn bè Thầy Cô ai còn ai mất. Đa số là chuyện vượt biên và bàn nhau tìm cách vượt thoát khỏi đất nước này. Những bạn đã may mắn di tản khỏi VN trước ngày 30-4-1975 gồm có Trần Tấn Quý, Lê Cảnh Bằng, Lương Hoàng Nam, gia đình anh Nguyễn Trung Nam và bạn Nguyễn Trung Quân…

Đến năm 1978 tôi được tin cả gia đình của bạn Hạnh “Ngô Quyền” đã vượt biên thành công (có lẽ là đi theo ngã Rạch Giá để ra biển). Chuyến đi này cũng có gia đình của cựu Hiệu Trưởng PTG là giáo sư Trương Quang Minh đi chung và sau đó gia đình GS Minh qua Úc, còn gia đình Hạnh thì đi Mỹ định cư. Cuối năm 1978 bạn Trương Tiếu Hy cũng vượt thoát được qua ngã Vũng Tàu. Riêng tôi thì ra đi từ sông Hậu Giang Cần Thơ năm 1980 với một thằng em trai cũng thành công và sau đó qua Úc định cư.

Kể từ khi rời Việt Nam, tôi không còn liên lạc được với bạn Hạnh và nhiều bạn khác trong lớp 12B2. Mãi cho đến năm 2011, khi tham gia sinh hoạt với Hội ái hữu cựu học sinh Phan Thanh Giản và Đoàn Thị Điểm hải ngoại, tôi mới tìm ra được tung tích của bạn Nguyễn Công Hạnh và sau đó là Trương Tiếu Hy và vài bạn khác ở Mỹ như Phan Công Lợi, Nguyễn Trung Quân và Ngô Thiện Trung… Cũng nhờ bạn Trung mà nhóm PTG 68-75 chúng tôi đã liên lạc được với cô Phạm Thị Trinh Cát, Đoàn Thị Tâm và thầy Đoàn Văn Cường.

Nhờ anh Nguyễn Công Danh (Trần Bang Thạch), Đại diện PTG-ĐTĐ USA ở Houston là chú của Hạnh giúp đỡ nên tôi đã điện thoại nói chuyện với Hạnh nhiều lần và kể cho nhau những vui buồn, những bạn bè Thầy Cô, trường xưa phố cũ đã mịt mờ trong tâm trí. Hạnh cho biết khi còn ở Texas, bạn đã gặp được Tiếu Hy, Lưu Hiếu Nhân, Hoàng Nam, Cảnh Bằng và rất nhiều đồng hương Cần Thơ nhưng giờ thì gia đình Hạnh đang sinh sống và làm việc ở Virginia.

Trước đó vài năm, Hạnh và gia đình đã trở về Cần Thơ thăm viếng và có dịp gặp lại các bạn cũ như Nguyễn Sĩ Ân, Nguyễn Văn Đức cùng nhiều bạn khác. Sau đó, Hạnh cũng chính là người đầu tiên đã gởi cho tôi cái đường LINK chụp hình “Buổi họp mặt truyền thống của nhóm PTG 68-85” năm 2011 ở khuôn viên trường cũ do bạn Nguyễn Văn Tuyết (Tý) chuyển tải rất nhiều hình ảnh lên Picassa miễn phí. Nhờ vậy tôi mới có dịp nhìn lại được từng khuôn mặt bạn bè và Thầy Cô đang ở quê nhà sau 30 năm xa cách.

Đó là khoảng thời gian nhóm 68-75 của chúng tôi hoạt động liên tục và mạnh mẽ nhứt, đa số là qua email, điện thoại chớ chưa có trang Facebook của nhóm.


Sau chuyến du lịch của Nguyễn Văn Đức qua Úc và Âu Châu (2012), nhóm 68-75 của chúng tôi đã thành lập được một cái Forum (diễn đàn) trên mạng do công lao của Phượng Nghi là con trai của bạn Trần Cẩm Quỳnh Như thiết lập và phụ giúp điều hành. Trang diễn đàn này http://www.ptg6875.info vẫn hoạt động đều đặn cho đến hôm nay với sự đóng góp bài vở và hình ảnh xưa nay của rất nhiều bạn nồng cốt như Trần Cẩm Quỳnh Như, Nguyễn Phong Hoàng, Lê Chí Thanh, Đặng Hoàng Tân, Ngô Thiện Trung, Hoàng Ngọc Sinh, Lê Kim Tuyết … sau đó là Nguyễn Trung Quân và Nguyễn Công Hạnh cũng tham gia rất nhiệt tình. Đặc biệt là cô Phạm Thị Trinh Cát, thầy Lê Văn Quới và thầy Phạm Khắc Trí cũng đã gởi bài cho chúng tôi để được trang trọng đăng lên diễn đàn. Thời gian sau này, diễn đàn PTG 68-75 đã dần dần vắng lặng vì mọi người đều chuyển qua xài Facebook với nhiều chức năng linh hoạt và thú vị hơn nhiều.

Nhìn lại trong khoảng hơn 2 năm tham gia diễn đàn, bạn Nguyễn Công Hạnh đã gởi nhiều bài phê bình, nhận xét, góp ý (tổng cộng 82 đoạn văn). Xin trích lại đây vài bài viết tiêu biểu của bạn Hạnh để cùng cảm thông cho những suy nghĩ của bạn mình.

*Ngày 2-1-2016: Sau khi đọc tâm sự của Cô Trinh Cát cho biết đã hưu trí (retire), bạn Hạnh đã viết:

“Chúc mừng Cô đã về hưu và đã thật sự hưởng được những giây phút êm đềm thảnh thơi ngày sau khu vườn của mình mà chẳng cần đi đâu cho xa cả.
Thế thì Nguyễn Bỉnh Khiêm có nói thật hay là ông móc mình khi viết hai câu thơ sau đây vậy Cô:
“Ta dại ta tìm nơi vắng vẻ,
Người khôn người đến chốn lao xao.”
Nghe cô diễn tả cái biết đủ của cô làm những người còn đi làm như hạnh cảm thấy 'envy' với Cô đó và cũng muốn làm người 'dại' như NBK đã diễn tả ở trên.
Cám ơn và chúc cô một năm mới an nhiên tự tại.
Hạnh12B2

*Sau bài nhận xét về tệ nạn rượu chè trong giới trẻ của cô Trinh Cát, bạn Hạnh đã cho ý kiến:

“Bài viết của Cô chia sẽ thật là hay và thực tiễn nhất là sắp đến những dịp lễ, hội hè bên quê nhà cũng như ngoài nước. Cô chẳng những viết đến những khía cạnh y học mà còn chia sẽ thêm về những kinh nghiệm trong nghề cũng như những kinh nghiệm bản thân. Hạnh hoàn toàn đồng ý với Cô qua những nhận xét và phân tách về những câu mà chúng ta vẫn thường nghe về việc rượu chè bên VN.

Hạnh còn nhớ cách đây vài năm có về thăm lại quê nhà và đang trong lúc ngồi ăn trong một nhà hàng với gia đình đột nhiên nghe mấy tiếng ồn ào thật to 'dzô dzô dzô' và quay lại mới thấy mấy anh chị đang cụng ly bia với nhau rất là hồ hởi phấn khởi.

Đọc đi đọc lại Hạnh thấy hai câu mà cô đặt ra rất hay và nhiều ý nghĩa: 'Có phải vì hoàn cảnh xã hội? Sự yếu đuối lý trí đă khiến ông không cưỡng nổi cám dỗ của những bữa nhậu nhẹt hoành tráng với không khí vui nhộn của nó?'.

Hạnh xin được đóng góp thêm ý kiến nhỏ của mình như vậy. H cảm thấy sự yếu đuối của lý trí thường dẫn chúng ta đến những sự suy nghĩ nguy hại hay khổ đau nhiều hơn vì theo h lý trí hay sự suy nghĩ dẫn đầu tất cả và chúng đưa ta đến những lời nói cũng như hành động sau đó. H tin rằng trước khi một người cầm ly bia hay tách rượu đưa lên miệng họ cũng có một ít ý thức một cảm nghĩ trong đầu là chất men này sẽ ảnh hưởng hay làm gì cho mình sau khi đã ném qua cái vị cay hay đắng của nó, hậu quả của nó sẽ ảnh hưởng như thế nào từ sức khỏe đến bao nhiêu việc không hay khác chung quanh ta.

Thực ra đâu có ai bắt mình phải uống đâu (it’s not life or death) chỉ là tự lý trí mình có muốn hay không mà thôi. Và nếu mà mình chịu nhìn thấy những hậu quả vô lường của nó thì có lẽ mình sẽ chậm lại và suy nghĩ nhiều hơn là cứ anh hùng chén anh chén tôi. Và khi chúng ta đã để con men lý trí nó dẫn đi rồi thì cho dù bất cứ đổ thừa hay biện hộ cho hoàn cảnh gì đi nữa cũng đều do vô minh, vướng mắc, ham muốn và vi cái tôi mà thôi.

Bài viết này của Cô cho thấy hậu quả của việc uống rượu như thế nào, h hy vọng chúng ta ít nhất cũng chậm lại và để ý thêm uống ít lại vài lon hay là hay hơn nữa là bỏ nó luôn. Đó mới là người có trí tuệ biết thương mình và thương những người chứng quanh mình.

Hạnh xin chúc Thầy Cô và tất cả các bạn một mùa Giáng Sinh an lành và một Năm mới 2016 an khang thịnh vượng.
Last edited by Hanh12B2; 21-12-2015 at 12:20 AM.

Còn đây là quan điểm của bạn Hạnh về ngày Lễ Vu Lan, cúng Cô Hồn và tục phóng sanh:

“Chào Cô Cát và các bạn,
30-8-2015
Các anh chị mến,
Theo Hạnh học và hiểu là trong đạo Phật Nguyên Thuỷ không có ngày lễ này mà nó có là do người Trung Hoa đặt ra theo phong tục tập quán của dân tộc họ và từ đó truyền xuống nước Việt mình. Vào thời đức Phật có một câu chuyện báo hiệu của Ngài Mục Kiền Liên (Moggalana), là một trong hai đại đệ tử của đức Phật (ngài Sariputta - Xá Lợi Phất và ngài Moggalana) đã dùng thần thông để xuống cõi dưới xem Mẹ mình bị trả nghiệp như thế nào và sau đó Ngài và các vị đại đệ tử của đức Phật cùng tăng đoàn đọc kinh và ngồi thiền để hồi hướng công đức đến cho bà Mẹ sớm được giải thoát, đầu thai trở lại kiếp người...

Và theo H nếu báo hiếu cho Mẹ Cha là một phước đức hay bổn phận thì chúng ta phải nên làm hàng ngày hàng giờ chứ đâu phải đợi đến ngày nầy một năm mới làm một lần. Chúng ta đôi khi cũng nên bắt đầu suy nghĩ lại xem những việc mình làm những gì mình tin có hợp với đạo đức, hợp với luật nhân quả không hay là vì bị mê tín dị đoan mà làm hay tin theo. Cũng như chúng ta vào Chùa cúng dường đức Phật mâm trái cây hay một ít tiền rồi mong cầu sẽ được trúng số hay thi đậu, thành tài, thành công... mà chính bản thân mình không có một sự cố gắng gì hết.

H. còn nhớ khi xưa cứ theo gia đình đi chùa vào những ngày lễ này mà không biết để làm gì và ai bảo đi đâu mình làm theo đó, nhưng sau này khi tìm hiểu sâu thêm thì thấy bất cứ việc gì chúng ta cũng nên lấy trí tuệ để nhận xét và thấy cho đúng trước khi mình tin hay làm theo. Đôi khi Hạnh thấy người Trung Hoa cũng như người Việt mình biến ngày này thành một big business. Xin có vài dòng chia sẻ.
Hạnh 12B2

Ngày 20-7-2015, các bạn thảo luận sôi nổi về việc “XÂY TRƯỜNG MỚI HAY CUỐN CHIẾU TRƯỜNG CŨ” (tức là đập phá trường PTG Cần Thơ và xây cất lại hoàn toàn một ngôi trường mới). Bạn Hạnh đã nêu lên ý kiến như sau:

Hạnh rất đồng ý với quan điểm của Trung (Ngô Thiện Trung) trên đây vì nếu chúng ta thật sự có lo lắng cho tương lai các em thì mái trường chỉ là một vật (object), một cái nhìn (perception) và nhất là chỉ là những kỷ niệm của quá khứ mà thôi. Những kiến thức, trí khôn, trí tuệ là do sự thực tập học hỏi và nếu các em có được môi trường thích hợp, tân tiến, tiện nghi thì có lẽ sẽ dễ dàng cho việc phát triển hơn là cứ quay về những kỷ niệm mấy chục năm trước.

Đời vô thường như Trung đã nói, nó đến rồi đi tại sao chúng ta không để cho nó qua đi mà níu kéo lại làm gì, chỉ là một kỷ niệm mà thôi mà kỷ niệm thì đôi khi có đẹp có hay nhưng cũng có buồn vậy. Nếu duyên của nó đã hết thì hãy để nó đi nhé các bạn.

Thân mến,
Hạnh12B2

< HẾT PHẦN 1, CÒN TIẾP >